Sortu denaren erreferentzia sortzaileak?

Irudiak ez dira inuzenteak, esanahiz beteak daude, batzuk ikusgarriak eta beste batzuk zeharkakoak. Hala, ondo pentsatuta sortzen dira alderdi politikoen logotipoak. Kartelak, eskuorriak, telebista irudiak…Nonahi ikusten dira logotipoak, eta, horregatik, ezinbestekoa da estetikoki asmatzea. Ezker abertzaleak Sortu aurkeztu du aste honetan, zer dago irudiaren atzean?

Sortu, ezker abertzalearen alderdi berriaren logotipoaren analisia egin dut. Nire esperientzian oinarritutako azterketa besterik ez da, ahal bezain zabala, baina mugatua.

Eguzkia itsasotik ateratzen dago egunaren hasiera irudikatuz. Hori da logoaren irudia oinarrian: kolore laranjazko laukizuzena borobil erdi batek estalia. Konbentzionalki eguzkiaren goizeko agerpena irudikatzen du, SORTU izena bezala, jaiotza, egunaren zikloaren sorrera esan nahi du. Eta, ziklo horrek, gainean du izar bat, helburu bat, amets bat, kasu honetan, Euskal Herriaren independentzia eta sozialismoa.

Elementuen banakako analisia

Izarra berria da. Aurretik bost puntako izar gorria erabili izan da askotan sozialismoaren ikur bezala, baita ezker abertzaleak ere. EAE-ANVk sei puntako izarra sortu zuen logorako 36ko gerra aurrean. Oraingoak, hurbilera begira,Sortuk Independentistak sarearen sinbolo bera jaso du. Beraz, independentzia bezala interpretatu daiteke zortzi puntako izar hau. Ez dakit zergatik Independentistak izar zehatz hau jo duen independentzia ikur. Kasu honetan izarraren kokapenak, zeruan, helburua, ametsa, jomuga irudikatzen du.

Koloreak; Horia eta laranja. Horia eguzkiaren kolore “naturala” bezala ikus daiteke hala erabili baita irudikapen gehienetan, eta laranja egunsentian zeruak hartzen duen kolorea bezala. Kolore horiek zer sinbolismo dute abertzaletasunarekin edo ezkertiartasunarekin? Ezer gutxi. Nik dakidala kolore hauek ez dira sinbolismoan erabili. Salbuespena, Herri Batasunaren kolorezko ikurrinako goiko bi triangeluak dituztela kolore horiek. Hortik at, nazioartean kolore hauek esanahi politiko ezagunik ez dutela esango nuke. Gurean? Azken aldian, laranja Euskaltel-en kolorea izan da, txirrindulari euskaldunena. Laranja honek, adibidez, Gasteizko jaietako txupinazoan indar handia hartu du. Bestetik, Herbehereetako herritarrek ere oso maite dute laranja kolorea, haien monarkiaren ikurra da eta. Anekdota: Euskalteli sinpatia diote koloregatik!

SORTU izena, behealdean kokatzen da eta letrak marra zuri batek banatzen ditu. Marra hori itsasoko olatuen edo uhinen irudikapen bezala ikusten dut.

Tipografikoki SORTU beltzez idatzia dago, eguzkiaren gainean. Letrak ez dira soilak, buztantxoak dituzte. Nolanahi ere, erakunde politikoetan modaz pasatako tipografia da. Ez da ez gogoratzek erraza, ezta kopiatzeko erraza ezta modernoa ere.

Iritziak

Gorka Landaburu kazetariak azaldu zuen Radio Euskadin, bere iritziz, eguzki honek “iluntasunaren aroa atzean gelditzen dela” irudikatu behar duela. Gara-ko editorialak hau dio Sortu hitzari buruz: Poetaren bertsook maiz gogorarazten dutenez, «…horrela bizitzen gera, sortuz ta sortuz gure aukera, atsedenik hartu gabe: lana eginaz goaz aurrera».

Euskara Korrikan

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

Arrigorriaga; 2007

Koadrilako bi gazte tabernan elkartu dira garagardoa edateko. Bata, euskara sarri-sarri egiten duen euskaldun zaharra; bestea euskara oso noizean behin erabiltzen duen euskaldun berria. Biek erdaraz egiten dute beti elkarrekin. Korrika euskararen aldeko ekimena laster igaroko da herritik. Euskaldun berriak esan dio besteari:

-Escucha...Hitz egiten dugu euskaraz?

-Bien, baina zergatik?

-Korrika dago eta hitz egin behar dugu, ezta?

-(...)

Euskaraz igaro zuten arratsaldea. Heldu zen eguna, eta Korrikan parte hartzeko gogoz bat egiten zuten biek.

-Aupa, qué pasa!

-Ondo, korrika egitera.

Elkartu ziren korrikalari taldearekin eta egindako hitz gutxiak euskaraz izan ziren. Egun hori igaro zen, ordea. Eta gutxi mantendu zuten hitzarmena.

Euskaldun zaharrak nahiago du erderaz egin lagunarekin, haren komunikazio maila asko jaisten baita euskaraz. Gainera, beti egin dute gaztelaniaz, eta ez dute halako ahalegina egiteko asmorik. Ez hori bakarrik, biak beste pertsonekin daudean zer gertatuko da?

Artifiziala egiten zaie elkarrekin euskaraz egiteak. Batetik, inoiz egin ez dutelako, bestetik lagunarteko hizkeran hobe moldatzen direlako euskaraz, eta, azkenik, euskaraz egiteko asmo handirik ez duen jendearekin bat egoten direlako.

Ezaguna zaizu egoera? Zein jarrera da zilegia, euskaraz bi egunez egiten duenaren konpromisoa ala konpromiso iraunkorra ez denez uko egiten diona? Korrika 2011 abian da!

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

Euskararen garabide estilistiko eta funtzionala multimedia alorrean

Maria Jesus Lamarcak "Características del hipertetxo. Hipertexto: El nuevo concepto de documento en la cultura de la imagen" hipertestuaren ezaugarriak zerrendatzen ditu bere testuan: konektibitatea, digitalizazioa, multimediatasuna, interaktibitatea, berrerabilpena eta zabaltzea.

Bost ezaugarri hauek teknologiaren aldaketaren erakusle ez ezik, hizkuntza baliabide eta testu antolakuntza berriak dakartzate. Izan ere, hipertestuak testu soila gehigarriz jositako artikulu bilakatzen du. Hala, esaterako, sarritan hobe izango da jatorrizko iturriaren informazioa guztiz itzuli baino, hau estekatzea. Genero klasikoak ere moldatu (infografiak, esteka albisteak, fotonotiziak, erreportaia interaktiboak) eta beste batzuk sortu beharko dira. Testuak sareko irakurketa joeretara egokitu beharko dira, adibidez, testuaren gehigarri moduan (ez ordezkatuz) bideoa eskegiz. Euskarri bakoitzaren abantailak jaso beharko ditu testu bakoitzak. Ziberkazetaritzako piezek helburu zehatzagoak beharko dituzte sarean, aukerak zabalagoak izango direlako.

Hipertestuak eta multimediatasunak dakarren aukeren saltsa-maltsan ez nahasteko komunikabideek etorkizuneko irizpide eta helburu komunikatiboak finkatzea ezinbestekoa da.

Amazonia oihaneko indigena ezezagunen argazkiak publikatu dira

Amazonia oihanean bizi den indigena talde baten argazkiak publikatu berri dituzte. Mendebaldeko herritarrentzat ezezagunak ziren gizaki hauek, eta argazkietan ikusten denez naturako baliabideekin bizirauten dute, gorputza pintatuta dute eta gainean daramatzate armak.

Orain arte mendebaldeko herritarrontzako ezezagunak ziren Amazonia oihaneko indigena talde baten argazkiak argitaratu berri dituzte. Peru eta Brasil arteko mugako oihanetan bizi da taldea, eta argazkiak Brasileko Indioen Fundazio Nazionalak (Funai) argitaratu ditu. Naturatik hartutakofruituekin, manioka, papaia eta bananak batik bat, bizi omen dira indigenok. Aurrez ezagututako indigena amazionarrak bezala arkuak eta ganibetak erabiltzen dituzte, eta palmondo hostoz eraiki etxolak.

Survival GBE erakunde zuzendariak zuzenean eskatu dio Peruko presidente Alan Garciari oihanean barneratzen ari diren zura biltzaileei indigenekin kontaktua galarazteko. Izan ere, erraz gaixotu eta hiltzeko arriskua dute. Argazkien publikazioak indigenak babesteko behar dutela adierazi dute indigenen aldeko erakundeeek eta Brasileko agintariei babes hori ematea bermatu diete.

Survival-eko kideek uste dutenez orain ehun urte inguru Amazoniako basoetan kautxu bila sartu zengizon zuriak sarraskitu zituen indigenen ondorengoak izan daitezke. XX. Mende hasieran mendebaldeko konpainiek “kautxuaren sukarra” bizi izan zuten, eta ordura arte ezezagun ziren lurretara barneratu. Bertan, indigenak esklabu gisa erabili zituzten horien lurretatik ahal zen kautxu gehien lortzeko. Ustiapen masibo hori lortzeko asmoz konpainiek hartutako jarrerak milaka indigenen heriotza ekarri zuen. Alta, ihes egindakoak ere izan ziren, eta orain, normala den bezala, ezer gutxi nahi dute jakin gurpil gainean edo zerutik zelatan ibiltzen diren gizon zurien inguruan.

Gehiago jakiteko: http://www.survivalinternational.org/ El sueño del Celta; Mario Vargas Llosa.

Euskarazko tresna eta baliabide linguistikoen analisia

Eskolan eskaini diguten urrezko eskuliburu bati esker, aitzakiarik ez dugu gure euskarazko testuak ez hobetzeko. Behin idatzita, edo idatzi bitartean, aukera zabalak ditugu hobekuntzak egiteko.

Hainbat eta hainbat tresna ditugu sarean eskuragarri. Hizkuntza sistemaren baliabide eta arau orokorrak, euskara batuaren arau akademikoak, estilo zaindu orokorrerako irizpideak, irizpide soziolinguistikoak, komunikabideetarako estilo aukerak eta terminologia nahiz fraseologia zaintzeko baliabide ugari ditugu. Aldiz, hutsuneak daude komunikabide estilo eta generoen inguruan dauden irizpideei buruz. Hortaz, kazetariok forma zaindu edo estandarreko tresnetatik jaso (eta moldatu) behar ditugu gure artikuluentzako ekarpenak. Hutsuneak hutsune, inoizko hizkuntza tresneria garatuena dugu eskura.

Baliabide saltsa honetatik guztiatik probetxuzko emaitza lortzea da helburua. Tresna batzuk uneko zalantzak konpontzeko balio dute, baina beste askok aldez aurreko irakurketa behar dute gero aplikatzeko. Etengabeko eta monetuko informazio jarioan bizi garen honetan gure hizkuntzaren kalitate linguistikoa bermatzeko berehalako tresna eraginkorrak behar ditugu. Euskarak baditu tresna asko, horiek tamainan erabiltzea da kazetarion erronka.

Lauroba Gasteizen izan zen Parral tabernan "Egunarekin..." diska aurkezten

Lauroba musika talde donostiarra Gasteizen izan zen urtarrilaren 25ean, Parral tabernan. Ordu bete pasako kontzertua eskaini zuten eta haien "Egunarekin..." azken lanaren abestiak izan ziren protagonistak. Maitasuna, umorea eta pasioak jorratzen dituzte lan hauetan. 80 bat ikus-entzulek bete zuten Parral, eta ikuskizun polita eman zuten musikariek Geu Elkartearekin batera antolatutako kontzertuan. Besteak beste, "Zure Zain" abestia jo zuten, horixe da blogera dakarkigun bideoa:

Euskara eskolan

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

Gasteiz; 2009

Emakumea euskara irakaslea da atzerritar askok ikasten duten institutu batean. Irakasleak lan zaila du. Bigarren DBHko ikasle gehienak Gasteizera etorri berriak dira Perutik, Marokotik, Kubatik, Kolonbiatik, Argeliatik, Paraguaytik, Brasiletik....Bertakoak direnak ere euskalduntasun gutxi dute haien bihotzetan. Afrikarrek lanak dituzte gaztelaniaz ikasteko ere, beraz, A ereduan dabiltza.

Irakasleak bere jarrerak aldatu behar izan ditu orain dela 20 urte eskolak ematen hasi zenetik. Ikasleen izaera mundua bezainbat aldatu da. Baina, bada azken aldian errepikatzen den zerbait. Eskolak eman eta eman, eta behin baino gehiagotan galdera bat errepikatzen da ikasleren baten ahotik. Eskua jaso, Irakasleak hitza eman eta harek esan. Ez atzizki, ez aditz, ez semantika, ez lexiko.

-Profe, ¿para qué estudiamos euskera si nadie lo habla?

Egunean duen aldartearen arabera erantzun ohi du emakumeak. Batzutan euskararen ofizialtasuna ahoan, bestetan euskarak aberasten gaituela, eta, gehienetan, horrelako galderei erantzun baino entzungor egin eta gaiarekin aurrera segi.

Zeinen errua da? Zuek nola azalduko zenukete? Zergatik ikasi behar dute etorkinek euskara gaztelaniaz edonorekin uler badaitezke?

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

Euskarak 2006an zuen egoera inkesta soziolinguistikoaren bidez

Euskararen inguruko IV. Inkesta Soziolinguistikoak hainbat ondorio baliagarri erakusten ditu.

>Euskara dakiten ehunekoak hazi egin dira hezkuntza euskaldunari esker EAEn. Esaterako, Araban euskaraz zekiten gazteak 1991an %7 izatetik 2006an bikoitza izatera igaro dira. Euskara hein handi batean ikasia da, hezkuntza sistemako hizkuntza eta ez kalekoa. Hala ere, jarrera ona du euskararen sustatzeak EAEn.

>Iparraldean euskararen transmisioak izandako zulo izugarria gelditu eta gazteen artean euskara erakustea lortu da. Euskara zaharren, familia artekoen eta nekazal girokoen

hizkuntza da. Izan ere, Baiona, Angelu eta Miarritzen euskarak presentzia urria du. Frantziaren politika bateratzailearen ondorio zuzena da euskarari urteetan eman zaion balio eskasa. Euskara bi belaunalditan anekdotikoa bilakatzeko arrisku larria du biztanleen interesa asko edo nahikoa dutenen (%67) zenbakia kontuan hartzekoa bada ere.

>Nafarroa multilinguismoaren eta kultura kontrasteen lurraldea da. Lurraldea non euskaldunak oso jarrera euskalzaleak dituzten eta erdaldunek oso jarrera aurkakoak, jarrera muturrekoak, alegia. Gainera, euskara erabiltzen den eremuetan erdaldun askok euskararen aldeko jarrera dute eta seme-alabei euskara erakusteko borondatea. Gazteak gero eta elebidunagoak dira. Euskarak bi mundu banatzen ditu Nafarroan.

Ondorioz, oro har, euskararen etorkizuna Euskal Herrian euskara

dakitenek euskara erabiltzen badute edo ez erabakiko da. Lurraldeka, arazo gehien Iparraldeak izango ditu belaunaldi gutxi batzuetan egoera iraultzen ez badute, euskaraz egiten dutenen presentzia marginala izango baita. Nafarroak, berriz, epe luzerako hobekuntza handiak izan ditzake hango euskalzaleek transmisioa eta erabilera zabaltzen badute (eta hizkuntza politika aldatzen bada azkartu daiteke). Araban ere, Nafarroaren antzera, jarrera baikorrak eta euskaraz dakien belaunaldi berria erabileran bistaratzeko ordua heldu da. Araban, euskaldun diren gazteek etorkizunean beraien seme-alabei egingo dieten hizkuntza transmisioan dago gakoetako bat. Bizkaian euskara hiritartzea behar da eta azken urteetan etortzen ari den atzerritar andanari hizkuntzarekiko jarrera positiboak eskaintzea. Gipuzkoan berriz, egoera ona dute baina gaztelania eta euskara erdi eta erdi erabiltzen diren herri horietan gazteak direnek erdaldunak erakartzea behar dute.

Eskolatik kalera, etxetik plazara.

Kalitatezko euskararen hatsarreak

Multimedia produktuen kalitate linguistikoen kudeaketarako irizpideak eta baliabideak irakasgaiaren lehenengo langaiaren ondorioak dira datozenak.

Euskararen Aholku Batzordeak egindako txostenean agertzen dira argi eta garbi hizkuntzaren kalitatea neurtzeko hiru parametro nagusiak: egokitasuna (xedea lortzen duena; eraginkorra), zuzentasuna (arauak jarraitzen dituena) eta jatortasuna (tradizioz erabilitako formak erabiltzen dituena). Irizpide hauekin bat egiten dugu, baina hierarkia ere ezartzea posible dela uste dugu. Egokitasuna litzateke garrantzitsuena, lehen printzipioa. Izan ere, egokitasunaren izenean zuzentasuna eta jatortasuna bigarren mailan jartzea onargarria dela uste dugu, alderantziz ez, ordea.

Bestalde, egokitasuna neurtzea, subjektiboa izanik, aski zaila da. Igorleak ezartzen du helburua, baina baliteke helburu hori gaixki ezarri izana, edo erdipurdizka aplikatzea. Zuzentasuna neurtzeko orduan Euskaltzaindiaren arauei atxikitzea nahikoa da. Jatortasuna aztertzeko berriz, tradizioan erabili diren formen analisia egin behar da. Lan zaila eta konplexua zuzentasunaren aldean.

Euskara portalean

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

2010; Gasteiz

Mutil gazteak 22 urte ditu eta portaleko txirrina jotzera doa amak atea ireki diezazion. Ate parean, 70 urte inguruko emakumea txirrineko bozgorailutik ahotsen bat entzun zain dago, ateak irekiko zain. Mutilak txirrina jo du amonari "Hola" agurtu ostean.

Bapatean bi ahots entzun dira bozgorailuan, bata haur txiki batena eta bestea gaztearen anaiarena:

-Nor da?

-Bai?

-Ni Mikel, iriki

- Amama

-trin...trin...

Atea ireki du mutilak eta amonari sartzeko imintzioa egin dio.Biak ohartu beharko ziren euskaraz ari zirela txirrineko ahotsei erantzuten. Amonak gazteari:

-Puedes pasar.

-Eskerrik asko.

-Ene! Euskalduna zera ta. Enaiz konturatu ere ein.

Gasteizen zaila da ta euskeraz entzutia.

-Ba bai, ezta errexa, baina tokatu zaizu.

Igogailura bidean:

-Eta, zu Gasteizkoa zea?Hemen bizi zea?

-Bai, hemen, bosgarrenian.

-Earra sorpresa. Baina, zure euskera ezta hemengua.

-Ez, gurasuak gipuzkuarrak dia.

-Ni re Zaldibikua naiz, Ordizia onduan, ta hilobak bizi dia hemen, hirugarrenian.

-Nere aita mutrikuarra da ta ama Elgoibarkua.

-Earra poza, esango diet etxekuai hemen badala euskaldunik.

Igogailua heldu da hirugarrenera eta amona igogailutik irten baino nahiago du hitz egin.

-Bueno, bueno, hurrengo batearte, agur!

-Bai, agur!

Biek poz-pozik egin dute alde, izugarrizko aurkikuntza edo mirari bat ikusi balute bezela.

Euskarak batzen gaitu? Euskal Herrian bi komunitate al daude bi mundu osatuz? Nireak eta besteak? Bertakoak etxean arrotz sentitzera eraman gaituen egoerak ez al du atzera bueltarik?

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

-8. zeregina- Gogoeta teorikoen analisia

Master honek zer edo zer erakutsi badigu, ikus-entzunezkoek sarean izango duten epe motzeko gailentasuna da. Multimedia diskurtsoa deritzon honen oinarrian dago ikus-entzunezkoen ekoizpena. Interaktibotasunaren eta hipertestuaren erabileraren hauspoak dira ikus-entzunezko produktuak.Izan ere, azken urteetan produktu hauen kontsumoa izan da interneten gehien handitu dena. Hots, bideoak izan ohi dira hartzailearen parte hartze gehien jaso ohi duten piezak. Ez dago hain garbi, ordea, hipertestualitatea ikus-entzunezkoetan guztiz integraturik dagoen. Esaterako, oraindik gutxi dira, bideoaren barruan (edo urriak diren testu laguntzaileetan) hipertestuak aurkitzea. Dena den, lan egiten ari den arloa da. Eredugarria, ARGIAk alor honetan duen ikuspuntu integrala.

Momentuz, aisiarekin zerikusia duten ikus-entzunezkoek gainezka egin dute interneten. Hala ere, informazio landua duten orrien zenbakia asko ari da zabaltzen. Gutxi batzuk esaterako, DemocracyNow, TheWeekinRap Amerikako Estatu Batuetan, eta gurean, ARGIA eta BERRIATB bera. Adibide hauek erakusten dute ikus-entzunezkoekin egin daitekeen erabilera guztiz ezberdina, baina, beti ere, informatzea helburu.

Eduki bisualen iturriei dagokionez, bitarikoak dira batik bat. Propioak: komunikatzaileek beraiek sortutakoak, agentzietakoak: informazio agentziek bildu eta masiboki zabalduak eta bigarren eskukoak: interneteko erabiltzaileengandik edo komunikabideetatik jasoak, edota artxibo irudiak.

Hutsuneei dagokionez, produktu integratuen falta azpimarratzen dute autoreek. Hala, kazetari bakarrak euskarri guztietarako piezak sortzeak izango lituzte emaitza onenak. Izan ere, pieza bakoitzak bere funtzioa beteko luke osotasun batean eta helburu zehatzak ezarriz eta besteekin gainjarri gabe. Laburbilduz, eredua da informazioa interneterako sortzen duten erredakzioak desagertu eta kazetari multimediak garatzea.

Adibideak ikusiz, EiTBren web orriak informazioa, oro har, telebistatik migratzen du edota irudi sorta solteak biltzen ditu testu nagusiei lagunduz. Berriak, berriz, bere produktu eta grabazio propioak sortzeari ekin dio. Argiak ere, beste hainbeste. Medio idatziek interneteko ikus-entzunezkoan eginiko apustua da zalantza gabe, erabaki arriskatu bezain aurrerakoiena. Azken batean, paperezko bertsioa indartu baino interesa internetera zuzentzen ari baitira. Izango ote du apustu honek atzera buelta interesgarririk komunikabideentzat? Ikusteko dago. Badakiguna da, hartzailea dela honen guztiaren sariduna.

Jovaisa Herrán, gazte seminarista baten esperientzia

Kat dixit: Gazte baten bizitza isladatu nahian, zerbait berezia egin nahi genuen. Ikusten ez den hori, hain arrunta ez den alde hori erakutsi. Eta hasi ginen pentsatzen zer egin genezakeen... Hala, eta gazteen bizimodu ezberdinez liluratuta seminarista gaztea hartu genuen abiapuntua.

Bilboko seminarioan batu ginen Jovaisa Herránekin. Ez ustekoz harrapatu bagenuen ere, eta kamara aurrekoak egiten ohitua ez badago ere maisutasunez bistaratu zigun bere bizitzeko modua. Eta zerrendaratu, denak lerroan, bere printzipio eta ideiak.

Gustokoa izan da ezberdintasunei erreparatzea, eta plazerra, gauzak argi entzutea.

Mila esker , beste behin ere Jovaisa

Euskara dendan

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

2009; Gasteiz

Unibertsitateko lantxo batzuk inprimatzera joan da mutil gazte bat auzoko fotokopia denda batera. Esana diote dendan neska euskaldun batek egiten duela lan, eta aukera ona du hori hala den frogatzeko.

-Egunon.

-(...)

-Orri batzuk inprimatu nahi ditut, pendrivean ekarri ditut.

Dendaria, emakumea da, 30 urte ingurukoa. Ziurreni

k lagunak esan dion neska euskalduna. Pendrivea sartu eta erakutsi egin dio ordenagailuaren pantaila, artxiboak aukeratzeko.

-Hau-behatzaz-, pdf hori eta azken bigarrena.

-Ondo -eta buruarekin baietz-.

Inprimatzera joan da eta ekarri dizkio orriak, eskatutako bat faltan, ordea, eta eskatu gabeko bat soberan.

-Hau ez nuen nahi. Beste hau da -hatzarekin seinalatuz- azken aurrekoa.

-Barkatu.

Inprimitu dio oraingoan dena, eta, kobratu, denak kobratu dizkio, nahiz eta bat behar ez.

-Son tres treinta.

-Tori (...). Agur

Alde egin du tonto aurpegiaz dendatik.

Emakumeak euskaraz ba al zekien? Ulertu ez bazuen, zergatik ez zuen galdetu? Euskaraz egiteak lotsatu baina erderaz errespetuagatik ez al zuen egin nahi? Beldur al zen euskara zail egiten zitzaiola onartu eta erderaz egiteko eskatzeak?

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

-7. zeregina- Erreportaje multimedien analisia

Euskarazko webguneetan erreportaje multimedien agerpena azkarra izan da, bat batekoa, ia oharkabean heldu dena. Noski, beste hainbeste gertatu da beste hizkuntzetako medioetan ere. Baina, ba al dugu multimediatasun aberatsa? Elkarreragina sortu eta hipertestuen erabilerarekin informazioa aberasten duen multimediatasuna?

Eitb, Argia eta Zuzeu informazio orrien multimedia erreportajeei ikusmira eginez gero, pozteko arrazoiak daudela uste dut. Ikus-entzunezko produkzioa badago, asko gainera kontuan izanda hartzaile talde mugatua. Hori dela eta, ekoizpena ona bada (estiloz, diseinuz eta edukiz) eta hipertestu (hau urriagoa da, oro har euskarazko informazioa ez baita edukiz hain osoa) nahiz elkarreragin tresnak integratzen badituzte ere, zabalpena mugatuagoa da. Euskal munduaren muga kuantitatiboak dira erreportaje multimediaren ekoizpenaren hesi bakarrak. Izan ere, apustua egina dago. Ikusi behar honi eusteko aukera dagoen.

Azpimarratzekoak dira BERRIATB eta Argiaren Beranduegi multimedia saio eredugarriak eta ausartak. Euskal komunitate txikiaren baitan horrelako proposamenak aurrera egiteak euskarak sarean duen osasun onaren seinale zalantzaezinak dira.

Euskara ospitalean

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

2002; Mendaro

Amonak 73 urte ditu eta Mutrikun bizi da. Tripako minak uda gaitza pasarazi dio, eta ilobak bisitan ditu etxean:

-Eztakizu ze lasaitxasun hartu deten ospitalea junda.

-Aspaldi jun ber izan zinan eta ez ohetik jeiki ezin arte itxoin.

-Baina, esan zian andra batek meriku eskualduna oporretan zaula. Nik nahixo etxian gaixki pasaten eon, ospitxalin erderaz ezin esplikatzen ta ezin ulertu eon baino. Eskualdunakin bai, ondo ondo esplikau ta dana entenditxu.

Onargarri da osasun zerbitzua euskaraz eskaintzeko arazoengatik herritarrak gaixorik mantentzea? Guk eskatu behar dugu euskarazko zerbitzua ala berez eskaini behar zaigu?

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

-2. Zeregina-Zein dira ahozko zibertestu baten planifikazioan eta sorreran urrats eta erabaki linguistiko-diskurtsibo garrantzitsuenak?

Zertaz hitz egingo dugun aukeratu behar da lehendabizi, baita gai hori aukeratzeak zein helburu asebeteko dituen gure ikus-entzulegoaren testuinguru soziokulturala kontuan hartuz. Zein euskarritan argitaratuko dugun jakin beharko dugu eta plataforma horretako beste piezekin izango duen harremana aztertu ere diskurtsoari zehaztazun bultzada emateko.

Erabilitako plataformak, internetek kasu, zein aukera multimediatiko, interaktibo eta hipertestual eskaintzen dizkigun baloratu beharko dugu. Areago, web orriaren diseinu eta funtzionamenduaren irizpideek zein ekarpen egiteko aukera ematen dizkiguten atzeman berharko dugu. Behin hori eginda, testuaren helburuarekin bat egin dezaketen tresnen erabilgarritasuna kontuan hartu eta aurrerako ideia bat zehaztea gomendagarria litzateke.

Aukera guzti hauek kontuan hartu ostean, lehengai multimediak lortu eta informazioaren muina xehetzea behar dugu. Lortutako eduki guztitik, behar-beharrezkoa hautatzea, alegia. Behin testua sortuta gainerako elementuekin integratu beharko da eta sareak ematen dituen baliabide sozialen bidez ahal den eta egokien zabaldu.

Erabaki linguistikoei dagokionez, gaia hartzaileari ulergarri eta interesgarri egiteko terminologia aukera behar da entzulearen hizkuntza gaitasuna kontuan izanik. Azpimarratu nahi diren ideiak hurrenkera edo errepikapenez lehenestea gomendagarria da. Helburuari egoki zaion erregistroa aukeratu. Geberoa erabaki eta honen eredu diskurtsiboak segi, koherentzia mantenduz.

Euskara azokan

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

1964; Zumaia

Herriko azokan baratzako berdurak saltzen ari da baserriko emakume adinduna. Zumaiar gizon heldu

ezagun bat hurbildu zaio saltzaileari erosteko asmoz, eta esan dio:

-Ponme esa lechuga fresca y cincuenta gramos de (...). Baina, ze ai naiz castillanoz?

-(...)

-Bueno, emakumia, Donostian eon naiz astebete ta peau ingo zitzaten.

Nahita egin zuen gaztelaniaz erosleak? Gaztelaniaz egin izana eta Donostian izatea harrotzeko kontua al zen 1964an herrietako euskaldunen artean?

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

Euskara igogailuan

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten egoera errealak.

1994; Zarautz

Ama, 3 urteko alaba eta emakumezko bizilagun heldua igogailuan gora doaz. Eguraldiaz hitz egin ohi da igogailuan. Baina, tentsioa apurtzeko, haurrak oso lagungarriak dira.

-¿Qué tal en la escuela pequeña?

-(...)

-Igual no te ha entendido, es que nosotros en casa hablamos en vasco.

-Pues ya se va espabilando.

-(...)

Isiltasunaren zamak igogailua ikaragarri moteldu du. Heldu dira hirugarrenera.

-Bueno, adiós.

-Adiós.

Zein lotsatu zen? Zeinek zituen lotsatzeko arrazoiak?

Hizkuntza gutxituen eta normalizatuen arteko harremanek eragiten dituzten benetazko egoerak.